DMS Doğalgaz Dış Ticaret A.Ş. Uzun bir süredir Türkiye’de tanıtımını yaptığı hava araçlarıyla boru hatlarında havadan gaz kaçağı arama metodu BOTAŞ tarafından kabul gördü. BOTAŞ’ın Marmara ve İç Anadolu bölgesinde bulunan boru hatlarının 1200 km’lik kısmında gaz kaçağı taraması helikoptere monte edilen son teknoloji ürünü ALMA G2 lazer sistemi ile yapıldı.

DMS Doğalgaz:Sensit Türkiye-Gaz Kaçak Tespit

Avrupa ve Amerika başta olmak üzere bir çok ülkede  uzun süredir kullanılmakta olan lazer lazer teknolojisi ile gaz kaçaklarını tespit metodu DMS’nin uzun çalışmaları sonucu uygulamayı yapan İsviçreli firmayla çözüm ortaklığına girilerek yeni metot BOTAŞ hatlarında uygulandı.

Normal koşullarda transit doğal gaz hatlarında  gaz kaçak kontrollerinin yapılmasının çok güç olduğu bilinmektedir. Doğa ile mücadele gerektirdiği gibi ekili alanlara hasar verilmesi problemleri yaşanmaktadır. Çok zaman aldığından dolayı da istenen periyotlarda tarama işleminin yapılması son derece güçtür.

Bu nedenle 1995 yılında Botaş Ankara bölge müdürlüğü  hava araçları ve lazer teknolojisi kullanımı ile alakalı DMS’nin getirdiği bu teknolojiye önem verdi, yeniliğe açık yapısı ile konuyu değerlendirdi ve hayata geçirdi.

1996 yılında da Boru hatlarında gaz kayıplarının ve  çevreye vereceği zararların önlenmesi konusunda titiz çalışmalar yapan BOTAŞ, Ankara Bölge Müdürlüğünün konuyla ilgili değerlendirmeleri sonucu hem boru hatlarının ve geçtiği alanların güncel durumunu tespit amacıyla topografik görüntülemeyle 3D modelleme yapımı projesiyle gaz kaçak tespit çalışmalarını birleştirerek ihaleye çıktı.

İhalede aynı hizmeti vermeye istekli firmaların teklifleri arasında en iyi olarak değerlendirilen haritacılık, topografik görüntüleme,3D modelleme çalışmalarında başarılı hizmetler sunan Anakaradan GEOGIS firmasına iş verildi. Bu aşamadan sonra DMS Dış Ticaret A.Ş. devreye girerek GEOGIS ile helikopter üstünde bir sistemle dünyanın bir çok ülkesinde boru hatlarında Lazer cihazı ile havadan gaz kaçağı tespit çalışması yapan İsviçreli Pergam firmasını buluşturdu.

Türkiye’de bir ilki gerçekleştirerek havadan lazerle yüksek basınçlı doğalgaz iletim hatlarında gaz kaçağı arama metodunu ülkeye getirme mutluluğunu yaşayan DMS ,GEOGIS’ in alt yüklenicisi olarak ve Sancak Air havacılık firmasından kiralanan helikopterle gaz kaçağı tarama uçuşunu başarılı bir organizasyonla bir haftayı bulmayan  kısa sürede gerçekleştirdi.

Mevcut metotlar ile haftalar hatta aylarca sürebilecek gaz kaçağı arama çalışmaları bu sistem sayesinde 1200 km’lik hattın gaz kaçağı taraması beş gün gibi kısa bir sürede tamamlandı.

Tarama öncesinde kurulan sistem standartlara uygun testlerden geçti, aynı zamanda BOTAŞ hatlarında 5 noktada açıklanmayan yerlerde kontrollü suni gaz kaçakları oluşturuldu ve sistem başarılı görülünce uygulamaya devam edildi.

Japonya’da geliştirilen lazer teknolojisi sayesinde helikoptere monte edilen cihazla 150 metreye kadar yükseklikten yeraltındaki doğalgaz borularında mevcut gaz kaçaklarını tespit etmek mümkün. ALMA G2 adıyla anılan sistem lazer kaynağı, optik sistemler, kameralar ve analog verileri dijital veriye çevirip dizüstü bilgisayara gönderen cihazlardan oluşuyor.

Dizüstü bilgisayara gönderilen veriler uygun bir yazılımla analiz edilmesi sonucu kaçak arama çalışmasının sonuçları bir rapor şeklinde ortaya konuyor ve boru hattının durumu belirleniyor.

Bu sayede işletme boru hatlarında herhangi bir gaz kaçağı söz konusu ise derhal önlemini alıp müdahale edebiliyor. Böylece hem gaz kayıpları önlenmiş oluyor ekstra maliyetler oluşmuyor hem de gaz kaçağı yüzünden oluşabilecek tehlikelerin önüne geçiliyor. Amerika ve Rusya gibi ülkelerde boru hatlarının güvenliği konusunda alınan önlemlerin başında yer alan havadan gaz kaçağının taranması işlemi her altı ayda bir tekrarlanıyor.

Ülkemiz yakın gelecekte yüz bin kilometrelerle ifade edilecek  transit gaz hatlarına ev sahipliği yapacak olması ve genel itibari ile altı ayda bir veya en geç yılda bir bu hatların kontrolünün gerekliliği düşünülürse işin ehemmiyeti ortadadır.

Konu ile alakalı görüştüğümüz DMS A.Ş Yönetim kurulu Başkanı Sayın Sıddık TUNÇTAN, “burada önem önceliği işin tam anlamı ile yapılabilmesidir, çünkü zor ve meşakkatli yöntemlerle yapılmakta idi.  ikinci sıra da ise çok hızlı yapılabilmesidir. Aylar alan çalışma bir kaç günde bitti.

Bu başarılı çalışmamızı eğer sürdürebilirsek gerekli hassasiyetler korunursa gerekli yatırımları yapıp tamamen bünyemizde bu sistemi oluşturacağız ve  kuracağımız bu sistemlerle aynı zamanda bölge ülkelere hizmet vererek ülkemize ve sektörümüze katkı sağlayacağız. Nasıl ki şimdi Amerikan ve Avrupa firmaları ile birlikte çalışıp ülkemize transit ihracat yaparak katkı sağlıyorsak gelecekte bu sistem ile de katkı  sağlayacağımız düşünüyoruz.” dedi.